(Në foto dizenjuesja e preferuar e vipave Dilara Findikoglu ecën në pistë në shfaqjen e saj gjatë Javës së Modës në Londër, shkurt 2023. Ajo anuloi pasarelen e saj të shtatorit për shkak të vështirësive financiare).
Jeta e çdo stilisti të ri që po zhvillon karrierën nuk është aspak e parashikueshme. Por në dy javët e fundit, Dilara Findikoglu ka veshur Cardi B për MTV Video Music Awards, si dhe Olivia Rodrigo për revistën Rolling Stone. Por në shfaqjen në British Fashion Awards 2023 u tërhoq zyrtarisht.
Findikoglu, e lindur në Turqi, e u diplomuar në Central Saint Martins në 2015, ishte një nga emrat më të shumëpritur në London fashion Week që zgjati nga 15 deri më 19 Shtator.
Lista e klientëve të saj përfshin vipa të listës A që shumë marka mund ti ëndërrojnë, nga Rihanna dhe Lady Gaga te Madonna dhe Bella Hadid. Ajo është gjithashtu përgjegjëse për disa nga pamjet më të mëdha të të famshmëve këtë verë – duke përfshirë mini fustanin mëndafshi të kuq rubin që Margot Robbie veshi në tapetin e kuq VIP “Barbie” në Londër, dhe fustanin e skalitur me thikë që Hari Nef veshi në premierën e filmit. Kylie Jenner është gjithashtu e preferuara e njohur, duke zgjedhur një pamje pranverë-verë 2023 për të veshur gjatë Javës së Modës në Paris shtatorin e kaluar, si dhe duke pozuar në copa të personalizuara për 399 milionë ndjekësit e saj në Instagram.
Nga jashtë duket se Findikoglu 33 vjeç ja doli. Por një gjë mungon: paratë.
“Nuk kisha buxhet të mjaftueshëm për të bërë shfaqjen. Është kaq e thjeshtë”, tha Findikoglu për CNN gjatë një interviste jashtë studios së saj në lindje të Londrës në ditën e parë të Javës së Modës në Londër. “Vendi ishte gati të rezervohej. Pastaj mendova, ‘Nuk mund ta bëj më këtë me paratë e mia. Këtë nuk po ia bëj vetes.”
Findikoglu thotë se ajo është ende duke paguar koston e sfilatës së markës Vjeshtë-Dimër 2023 të organizuar në shkurt të këtij viti. Nëse shfaqja Pranverë-Verë 2024 do të kishte vazhduar siç ishte planifikuar, ajo mund t’i kushtonte asaj midis 110,000 dhe 120,000 £ (136,000-148,000 dollarë). “Unë flas me miqtë e mi stilistë dhe të gjithë janë në të njëjtin hall. Ne bëjmë një shfaqje, futemi në shumë borxhe dhe pastaj vazhdojmë ta paguajmë deri në shfaqjen tjetër.”
Këtë sezon, një valë talentesh të rinj, të njohur nga industria e hoqën veten nga programi zyrtar, duke përfshirë 26-vjeçarin Steven Stokey-Daley (i cili dizajnon nën emrin S.S Daley) dhe 30-vjeçaren Nensi Dojaka – të dy fituan çmimin prestigjioz LVMH në 2022 dhe 2021, respektivisht. Përveç kësaj, stilisti 31-vjeçar amerikan Michael Halpern – i cili ka marrë dy çmime britanike të modës në karrierën e tij – njoftoi vetëm javën e kaluar se jo vetëm që labeli i tij do të anashkalonte Javën e Modës në Londër, por se planifikon të mbyllet përgjithmonë.
Nensi Dojaka, djathtas, fituesi i Çmimit LVMH 2021 për talentet në zhvillim.Ajo anuloi pasarelen e saj të shtatorit për shkak të vështirësive financiare
Ndërsa Findikoglu beson se ishte gjëja më e mirë për markën e saj, braktisja nuk ishte një vendim që e mori lehtë. “Nuk mund të punoja për një javë,” tha ajo. Për ditë të tëra, ishte “e paralizuar”, e ngecur nga shqetësimi se moshatarët dhe njerëzit e brendshëm të industrisë do ta konsideronin të dobët. “Por unë përfaqësoj një grua të patrembur. Dhe nëse nuk do të dal dhe të flas për këtë, atëherë nuk jam e vërtetë me veten, me markën time dhe me gjithçka që unë përfaqësoj.”
Marrja e konglomeratit të modës
Realitetet e drejtimit të një etikete të pavarur të modës së lartë sot janë të zymta dhe konkurrenca për stilistë të vetëfinancuar është e ashpër. Sipas Indeksit të Luksit Savigny, një indeks i përgjithshëm i tregut i publikuar nga grupi i menaxhimit të pasurisë Savigny Partners, konglomerate të tilla si LVMH dhe Kering zotërojnë së bashku 53.6% të tregut të modës luksoze – me LVMH që përbën 45.4% të kësaj pjese. Markat si Loewe, Louis Vuitton, Dior, Celine, Fendi, Givenchy dhe Marc Jacobs janë të gjitha në pronësi të LVMH, ndërsa Gucci, Balenciaga, Bottega Veneta, Alexander McQueen dhe Saint Laurent të gjithë ndajnë Kering si kompaninë e tyre mëmë.
Pronësia me shumë marka do të thotë ndikim. Markat më të vogla nën kujdesin e Kering ose LVMH përfitojnë nga oferta e emrave të fuqishëm të familjes si Gucci dhe Louis Vuitton – të cilat mund të përdoren për të negociuar vendosje më të mira me pakicë në dyqane. Ata gjithashtu përfitojnë nga një rrjet ekskluziv (dhe në shkallë të gjerë) furnizuesish. Por mbi të gjitha, këto korporata ombrellë gëzojnë flukse të mëdha të ardhurash, të cilat së bashku me fluksin e parave janë barra kryesore për projektues të tillë si Findikoglu.
Labeli i saj është financuar në mënyrë të pavarur që kur debutoi në vitin 2016, dhe Findikoglu thotë se ajo ka luftuar prej kohësh me mungesën e investimeve qeveritare. “Gjithmonë kisha frikë të aplikoja për ndonjë gjë, sepse nuk jam britanike. Nuk hapen shumë dyer, veçanërisht në fillim.”
Më 13 shtator, dy ditë para fillimit të Javës së Modës në Londër, qeveria e Mbretërisë së Bashkuar njoftoi se do të investonte 2 milion £ (2.5 milion dollarë) gjatë dy viteve të ardhshme në NEWGEN, skema e Këshillit Britanik të Modës që synon të mbështesë stilistët e rinj me marka më pak se tre vjeçare. Për Findikoglun kjo nuk mjafton. “Unë mendoj se (NEWGEN) i takon të marrë fonde. Por unë jam gjithashtu një stiliste e re dhe jam përpjekur ta drejtoj vetë këtë markë për shtatë vjet”, tha ajo.
“Dua që njerëzit të shohin botën time”
Pyetja për Dilara Findikoglu është e njëjtë për shumë stilistë të pavarur që luftojnë: Si të rriteni pa u shitur? Është një kompromis që ajo e konsideron pothuajse emocionues pasi ka prodhuar tashmë një linjë të suksesshme rroba banje, Findikoglu planifikon të reduktojë modën në favor të ndërtimit të një oferte më të përshtatshme. Një motivim është garderoba e saj e zyrës. E ulur jashtë studios së saj në valën e të nxehtit të fundit të verës, Findikoglu vesh një fustan të lavdishëm prej sateni të prerë në ngjyrë fildishi me mëngë vampirike. Është e saj? “Jo! Unë dua të bëj më shumë gati për të veshur, sepse nuk gjej asgjë për të veshur nga marka ime kur të vij në punë. Nuk do të vij në studio me fustanin tim me thikë, e kuptoni?”
Ndërsa përfundon koleksionin e saj Pranverë-Verë 2024 (tani do të prezantohet në një ekspozitë në Paris në fund të këtij muaji), ajo flet me habi për bashkëpunimet e fshehta që shpreson se do të kenë më shumë qëndrueshmëri komerciale. Qëllimi i saj? Një markë e tërë stili jetese. “Unë dua të bëj mobilje, jam vërtet pas interierëve. Unë dua të bëj jastëkë. Do të doja të flija në shtratin tim (e markës Dilara). Dua që njerëzit ta shohin botën time me çdo detaj të vogël. Edhe nëse janë çarçafë, bojë për vetulla apo buzëkuq i kuq.”
Dhe ndërsa disa mund të jenë rezistente ndaj idesë së pronësisë së konglomeratit, Findikoglu nuk është puritane. “E kam arritur markën time deri në këtë pikë vetë,” tha ajo. “Por unë me të vërtetë kam nevojë për një partner biznesi, një investitor ose një shtëpi të madhe që do të më çojë në nivelin tjetër”. Hej.al