Gjithë ky diskutim lindi fillimisht në Angli nga një iniciativë e Presidentit të Shoqatës Kombëtare të Drejtorëve të Funeraleve në Mbretërinë e Bashkuar John Adams. Ai ka filluar një peticion për t’u dhënë fëmijëve mësime për vdekjen, më saktë për humbjen e të dashurve dhe familjarëve në shkolla.
Numri i fëmijëve të trishtuar është tronditës kur mendojmë humbjen e gjyshërve, vëllezërve e motrave ose anëtarëve të tjerë të familjes së tyre të gjerë.
Pavarësisht se sa e zakonshme është që fëmijët të përjetojnë pikëllim, traditat e funeralit nuk janë ndërtuar për të trajtuar vdekjen aq hapur sa nevojitet.
Të mësuarit nga kulturat e tjera të vdekjes
Shumë kultura nga Irlanda në Spanjë në Holandë fëmija është i pranishëm në funeral. Kjo kohë me trupin mund të jetë e rëndësishme, pasi e bën vdekjen të duket më normale,” thotë një studiues.
Ne e gjejmë atë që nuk e kuptojmë të frikshme dhe të errët. Nëse flitet për vdekjen me tone të heshtura dhe të fshehta, një fëmijë do të mendojë natyrshëm se vdekja është diçka për t’u frikësuar.
Në vend të kësaj, disa ekspertë argumentojnë se fëmijët duhet të lejohen të marrin pjesë në ritualet e vdekjes
Trajtimi i traumave të fëmijërisë
Është kaq e rëndësishme që ne të mund të trajtojmë pikëllimin tek fëmijët, pasi fëmijët e traumatizuar mund të bëhen të rritur të traumatizuar. “Të ndërtosh të rinjtë është shumë më e lehtë se sa të riparosh të rriturit e thyer”, thotë Adams.
Që kur Adams filloi peticionin e tij për edukim më të mirë të fëmijëve rreth vdekjes, ai ka bërë që njerëz në të 60-at dhe të 70-at ta kontaktojnë duke e falënderuar, sepse ata ende mbajnë hidhërimin nga largimi nga funerali i prindërve të gjithë atyre viteve më parë.
Në varësi të humbjes, Lorraine Sherr, Profesoreshë e Psikologjisë Klinike dhe Shëndetësore në UCL detajon përgjigjet indirekte që fëmija mund të përjetojë. “Pikëllimi i të tjerëve do të thotë që fëmija humbet për shembull njërin prind, por prindi tjetër tani nuk është i njëjti person i lumtur, i kënaqur dhe produktiv. Me një humbje mund të vijnë humbje ekonomike dhe sociale që mund të ndikojnë në mjedisin e fëmijës, dietën, sigurinë dhe nivelet e stimulimit. Të gjithë këta elementë janë thelbësorë për zhvillimin e fëmijës dhe humbja mund të ndikojë në mënyrë dramatike tek ata.”
Ndikimi afatgjatë i një humbjeje familjare te një fëmijë shtrihet edhe në ndryshimin dramatik të mjedisit familjar. Në situata të trajtuara keq, Sherr vëren se si fëmijët mund të humbasin mjediset e sigurta dhe rrjetet mbështetëse.
Çelësi është të respektosh përvojën e pikëllimit të një fëmije, beson Sherr. Duke i lejuar ata të pikëllohen në rrugën e tyre dhe duke u dhënë atyre hapësirën për të folur për emocionet e tyre. “Mos harroni se fëmijët shpesh janë elastikë dhe mund të rriten mirë. Fëmijët e vegjël mund të ndihen të trishtuar, por nuk i tregojnë emocionet e tyre në mënyrën se si bëjnë të rriturit – ata mund të qeshin dhe të luajnë, të dalin dhe të argëtohen. Kjo nuk do të thotë se nuk u intereson, ose nuk po lëndohen”, thotë Sherr.
Ndryshimi i praktikave të funeralit
Si President i NAFD, Adams është gjithashtu një drejtor funerali praktik. Ai është marrë me shumë familje që përjetojnë pikëllimin në mënyrat e tyre unike. Në përvojën e tij, ai zbuloi se i lejon njerëzit të lidhen me procesin e funeralit, pasi kështu ndryshon aftësia e tyre për të përballuar vdekjen.
Për Adams, tu japësh fëmijëve aftësinë për t’u lidhur me vdekjen përmes shërbimeve shkollore mund të ndryshojë mënyrën se si njerëzit trajtojnë traumën e pashmangshme të humbjes së prindërve. Pothuajse asnjë nga shokët e tij të shkollës nuk dinte të fliste me të për humbjen e nënës së tij. Hej.al