Shumica e njerëzve nuk marrin një libër për t’ë ngjyrosur, penela,apo një libër poezish, apo të shkojnë në muzetë e qytetit me arsyen e vetme për të pasur përfitime shëndetësore – por ndoshta është koha për të filluar.
Hulumtimet tregojnë se përvojat e artit, qoftë si krijues apo si shikues, transformojnë biologjinë tonë, duke rilidhur trurin dhe duke shkaktuar lirimin e neurokimikeve, hormoneve dhe endorfinës.
Në përgjigje të një numri në rritje të provave që arti mund të përmirësojë rrënjësisht shëndetin fizik dhe mendor në mënyra efektive dhe të matshme, më shumë praktikues të kujdesit shëndetësor po përshkruajnë angazhimin e artit si pjesë e trajtimit të një sërë sëmudjesh, duke përfshirë: obezitetin, sëmundjet e zemrës, ato kronike,dhimbjet, sëmundjen e Parkinsonit, vetmine dhe depresionin.
A mund të jetë kjo arsyeja pse artet kanë evoluar gjatë mijëvjeçarëve për t’u bërë qendrore në përvojën njerëzore?
Bianca Bosker në librin e saj të ri, “Artet më mësuan Si të Shihja”thotë se një gjë është e sigurt. “Arti nuk mund të të ushqejë, të strehojë apo të përdoret për të vrarë grabitqarët”. Ajo zbuloi se shumë shkencëtarë e konsiderojnë artin një nevojë themelore njerëzore.
“Arti është një nga krijimet tona më të vjetra (njerëzit shpikën bojën shumë përpara timonit), një nga mjetet më të hershme të komunikimit (ne vizatuam gjatë, gjatë, shumë kohë përpara se të mund të shkruanim) dhe është një nga nxitjet tona më universale”, tha ajo.
Bosker rekomandon që të gjithë ta bëjnë artin një praktikë të përditshme, bazuar në prova dhe përvojë.
Ne jemi fjalë për fjalë të lidhur fiziologjikisht për artet. Të dhënat nga shqisat tona ndërtojnë lidhje midis 86 miliardë neuroneve të trurit tonë. Angazhimi me artin, qoftë si spektator apo krijues, në fakt sjell informacion në trupin tonë dhe ndikon thellësisht në qarkun tonë biologjik.
Aktivizimi i njëkohshëm i artit i sistemeve të shumta neurologjike dhe fiziologjike – një fenomen unik evolucionar – përfshin të gjithë trurin, trupin dhe shpirtin.
Herën tjetër që të ndjeheni të prekur nga kënga juaj e preferuar, kini parasysh se zgjedhjet e një artisti po ju ndryshojnë në një nivel qelizor.
Bianca Bosker thotë: ”Shumë ekspertë pajtohen se arti është njëkohësisht një impuls i lindur njerëzor dhe një predispozitë biologjike që ka ndihmuar specien tonë të mbijetojë. Është vetëm një keqkuptim i ditëve moderne se shikimi i artit është thjesht filozofik ose intelektual. Në thelbin e tij, arti është një përvojë fizike – dhe kjo vlen jo vetëm për muzikën – me basin e tij të zhurmshëm që mund ta ndjeni – por edhe për pikturën dhe artet pamore.
Për rreth 100 vitet e fundit, shoqëria është përqendruar në idetë që qëndrojnë pas veprave të artit – që mendimi e tejkalon gjënë. Por kur shikon artistë që bëjnë art, është një përvojë fizike.
Hulumtimet tregojnë se faktorë të tillë si madhësia e një vepre arti, ose mënyra se si ne lëvizim rreth saj, mund të ndryshojnë mënyrën se si e vlerësojmë artin. Mund të mendoni për lidhjen me artin ashtu siç bëni me njerëzit. Ashtu si një takim virtual me dikë është i ndryshëm nga të ulesh përballë tryezës së darkës, është shumë ndryshe të shikosh një imazh të vogël të një vepre arti në Instagram sesa të jesh trup më trup me. të
Ka dëshmi anekdotike magjepsëse se si veprat e artit mund të veprojnë te njerëzit në një nivel fizik. Termi “sindroma e Stendalit” përshkruan njerëzit që shpërbëhen – të goditur nga marramendje, të përziera, rraskapitje, të fikët ose duke qarë – përpara veprave të artit. Tregime si se si një grua në një muze në Hjuston u zhvesh lakuriq përpara një pikture të Cy Twombly sugjerojnë se, në një nivel fizik, arti mund të na shtyjë të bëjmë disa gjëra të pabesueshme.
Jo të gjitha veprat e artit janë pozitive, sigurisht. Është e rëndësishme të merren parasysh llojet e përvojave shqisore që sjellni në jetën tuaj për shkak të fuqisë së tyre për t’ju bërë të ndiheni, të ndryshojnë disponimin tuaj dhe të ndikojnë në trupin tuaj.
Fakti që arti nuk është gjithmonë i këndshëm është shpesh pjesë e fuqisë së tij. Shkencëtarët kanë habitur këtë pyetje se pse, gjatë mijëra viteve të fundit, njerëzit kanë vazhduar të angazhohen me art, edhe kur, siç thonë ata, ai mund të “lëndojë ndjenjën tonë të bukurisë”. Një shpjegim bindës është se ne tërhiqemi nga imazhet dhe përvojat e pakëndshme, ngatërruese, sepse trurit tonë i pëlqen gabimet e parashikimit që ato ofrojnë, ose surpriza.
Mjekët, punonjësit socialë dhe praktikuesit e shëndetit publik kanë filluar të kuptojnë mjaftueshëm për të bashkëpunuar me klientët e tyre për të personalizuar rekomandimet e tyre për përpjekje të veçanta artistike në frekuenca specifike dhe vlera për të pasur rezultate të dobishme. Ashtu si stërvitja dhe ushqimi i mirë, përfshirja rutinë në art do të mbështesë shëndetin tuaj.
Përshtati Hej.al