Si një fëmijë i gjeneratës së parë të emigrantëve filipinas në Amerikë, unë u rrita me histori dëshpëruese që prindërit e mi më treguan për atdheun e tyre, të pasura me detaje nga fëmijëria e tyre e kaluar në një vend që më dukej po aq i huaj sa tokat fiktive të përshkruara në përralla. Këto histori u treguan me një ton që përfshinte dëshirën për të kapur mundësinë në Perëndim dhe për një jetë ku ata nuk ndiheshin si të huaj, ku konformiteti me kulturën amerikane nuk ishte një barrë e përditshme.
Shumë nga këto histori u përqendruan te xhaxhai im i madh nga babai, Presidenti i Filipineve Ramon Magsaysay, dhe roli i tij në krijimin e “barong tagalogun”, një këmishë e pastër me kopsa e zbukuruar shpesh me qëndisje të qepura me dorë, si veshja zyrtare e vendit.
Kohët e fundit, “barong tagalogu” – që përkthehet “veshje e Filipineve” dhe shpesh shkurtohet në barong, është rritur në popullaritet me filipinasit në të gjithë diasporën si një veshje krenarie dhe stili kombëtar.
“Barongu është në thelb kaq magjepsës,” shpjegoi stilisti i veshjeve dhe redaktori i modës Rap Sarmiento. “Me pastërtinë dhe qëndisjet e tij, ai i përshtatet momentit. Fëmijët e gjeneratës së dytë po e përqafojnë këtë.”
Origjina e barong shihet gjerësisht se daton në kohët përpara se Filipinet të kolonizoheshin nga Spanja në shekullin e 15-të. Si një simbol statusi ashtu edhe një veshje e përditshme, pëlhura e saj e pastër është shpjeguar ose si një zgjedhje praktike e dizajnit, për t’u marrë me nxehtësinë dhe lagështinë intensive të Filipineve, ose si një e mbartur nga shtypja, me kolonizatorët spanjollë që duan të sigurojnë që vendasit filipinas nuk mund të vjedhin sende ose të fshehin armë nën rroba.
Gjatë inaugurimit të tij në vitin 1953, Presidenti Magsaysay veshi një barong për të treguar solidaritet me njeriun e zakonshëm. Kjo shkaktoi pranim të gjerë të këmishës si përgjigje e Filipineve ndaj një kostumi apo smoking formal dhe u bë një veshje që goditi me një kontrast të fortë kostumet dhe kravatat perëndimore në skenën globale.
Inaugurimi shënoi një nga të shumtat herë që Presidenti Magsaysay përdori barong si një sinjal drejt pavarësisë dhe qëndrueshmërisë së Filipineve, në periudhën pas përfundimit të kolonizimit gati 50-vjeçar të vendit nga Shtetet e Bashkuara. Duke mbështetur politikën e tij të parë filipinase për të forcuar dhe rritur ekonominë, Presidenti dhe administrata e tij investuan në fabrikat e prodhimit të veshjeve dhe tekstilit, ku shumë prej tyre përdorin materialet vendase nga të cilat prodhohen tradicionalisht barongët – piña (fibër ananasi) abaca (kërpi) dhe jusi ( piña dhe kërpi i kombinuar), nga ana tjetër nxiti industrinë lokale dhe interesin e publikut të përgjithshëm filipinas për veshjet vendase të bëra nga fibrat vendase – tha djali i tij (dhe xhaxhai im), ish-senatori i Filipineve Ramon Magsaysay Jr.
“Ai ishte i përkushtuar për të mbështetur nacionalizmin filipinas për vendin dhe popullin tonë,” tha Magsaysay Jr. “(Gjatë inaugurimit të tij), ne mund ta shihnim atë me krenari duke i treguar veshjet dhe këpucët e tij të bëra nga Filipinet para një turme të madhe.”
Evolucioni i barong-ut pas presidencës së Magsaysay është gjithashtu po aq bindës sa e kaluara e tij plot ngjyra dhe e ndërlikuar. Përdorimi i veshjes nga Presidenti Ferdinand Marcos, për shembull, e pa popullaritetin e saj të zbehtë në mesin e shumë filipinasve me kalimin e kohës.
Por ndërsa më shumë filipinas kanë përshkuar modën, muzikën dhe kulturën pop në përgjithësi në Shtetet e Bashkuara dhe në mbarë botën vitet e fundit, barong është rikthyer në mënyra që janë jashtëzakonisht krijuese, individuale dhe frymëzuese.
Duke marrë pjesë në një darkë të Nike “Filipino Forces” në Los Anxhelos vjeshtën e kaluar, një ngjarje që festohet nga amerikanët filipinas që punonin në muzikë, modë dhe argëtim, Sarmiento veshi barong-un e babait të tij mbi një bluzë nga Rhude, një skaj të zi tenisi dhe çizme të zeza Margiela Tabi. “Ishte një mënyrë për ta çuar përpara”, tha stilisti.
Në të njëjtin event, stilistja dhe influencuesja Aleali May veshi një barong me xhinse, një palë vathë dhe atlete Nike Air Force One me prodhim të kufizuar.
“Kur fillova për herë të parë në muzikë, zakonisht isha e vetmja filipinase në ngjarje dhe tani është tipike të shohësh 3 ose 4 prej nesh, kështu që nuk është e pazakontë të shohësh një barong të veshur”, tha ekzekutiveja e muzikës Marisa Pizarro. “Është një pamje e ngritur pa pasur nevojë të vesh një kostum. Ju rrallë shihni më kostume (në industritë krijuese)”.
Të famshëm të tjerë filipino-amerikanë kohët e fundit kanë zgjedhur të veshin një barong si në tapetet e kuq ashtu edhe në ngjarje të tjera shumë të dukshme. Vitin e kaluar, Levi’s krijoi një barong xhins të bërë me porosi për Jo Koy, duke vënë përballë pëlhurat e veshjeve tradicionale me prerjen e një xhakete kamioni.
Duke mbuluar natën e hapjes së muzikalit në Broadway “Here Lies Love” për Vogue Philippines, fotografi Martin Romero vuri në dukje se “shumë nga burrat, veçanërisht anëtarët e kastit dhe shumë të ftuar, mbanin baronge tradicionale dhe moderne”.
Këmisha barong është bërë gjithnjë e më e kudondodhur në mesin e Gen Z në mediat sociale, me të rinjtë që veshin marka si Vinta Gallery dhe The Mestizo në publikimet e tyre në Instagram dhe TikTok./Hej.al