“Ndryshimet klimatike mund të na çojnë në një territor të paeksploruar nëse temperaturat nuk bien deri në fund të vitit”, ka paralajmëruar një shkencëtar për BBC.
Paralajmërimi erdhi pasi të dhënat treguan marsi, ishte muaji më i ngrohtë i regjistruar në botë, duke e zgjatur ecurinë e rekordeve mujore të temperaturës në 10 me radhë. Ka nxitur shqetësime mes disave se bota mund të jetë duke u kthyer në një fazë të re të ndryshimit edhe më të shpejtë të klimës. Këto temperatura mund të shkaktojnë sërish fenomenin El Niño, duke shkaktuar përkeqësime gjatë muajve të fundit.
“Deri në fund të verës, nëse ne jemi ende duke parë temperaturat rekorde në Atlantikun e Veriut ose gjetkë, atëherë me të vërtetë kemi lëvizur në një territor të paeksploruar”, Gavin Schmidt, drejtori i Institutit Goddard të NASA-s për Studimet Hapësinore.
Çfarë janë El Niño dhe La Niña dhe si e ndryshojnë motin?
Marsi i vitit 2024 ishte 1,68 C më i ngrohtë se koha para-industriale, – përpara se njerëzit të fillonin të digjnin sasi të mëdha të lëndëve djegëse fosilesipas Shërbimit të Ndryshimeve Klimatike të BE-së Copernicus. Marsi i vitit 2024 ishte marsi më i nxehtë i regjistruar në 1.68C mbi mesataren para-industriale (1850-1900), dhe ka pasur një tendencë në rritje me kalimin e kohës. Tani për tani, tendencat afatgjata të ngrohjes janë ende pak a shumë në përputhje me pritjet dhe shumica e studiuesve nuk besojnë ende se klima ka hyrë në një fazë të re. Por shkencëtarët po përpiqen të shpjegojnë saktësisht pse fundi i vitit 2023 ishte kaq i ngrohtë. El Niño, i cili filloi qershorin e kaluar dhe arriti kulmin në dhjetor, i ka shtuar nxehtësinë ngrohtësisë së futur në atmosferë nga djegia e lëndëve djegëse fosile, nxitësi kryesor i temperaturave të larta. Por temperaturat filluan të thyejnë rekorde me një diferencë veçanërisht të madhe rreth shtatorit të kaluar, dhe në atë kohë El Niño ishte ende në zhvillim, kështu që nuk mund të shpjegohet gjithë ngrohtësia shtesë.
Më e vështirë të parashikohet e ardhmja!
Dr Schmidt është i shqetësuar se çfarë do të thotë kjo për parashikimet e ardhshme.
“Parashikimet tona dështuan në mënyrë dramatike për specifikat e vitit 2023, dhe nëse statistikat e mëparshme nuk funksionojnë, atëherë bëhet shumë më e vështirë të thuhet se çfarë do të ndodhë në të ardhmen. Ne jemi ende duke u përpjekur të kuptojmë pse situata ndryshoi kaq dramatikisht në mes të vitit të kaluar dhe për sa kohë do të vazhdojë kjo situatë, nëse është një zhvendosje fazore apo nëse është një pengesë në tendencat afatgjata klimatike”, pranon Dr. Samantha Burgess.
El Niño-ja aktuale tani po zbehet dhe ka të ngjarë të përfundojë në dy muajt e ardhshëm. La Niña shënohet nga ujërat e freskëta në Paqësor. Kushtet e El Niño u shfaqën deri në maj 2023 me ujëra të ngrohtë në Paqësorin Lindor dhe El Niño ishte forcuar deri në tetor 2023 ndërsa ujërat e ngrohtë u përhapën. Në mars 2024, ujërat kishin filluar të ftoheshin ndërsa El Niño u dobësua. Ndërsa shkencëtarët nuk janë të sigurt saktësisht se si do të evoluojnë kushtet në Paqësor, parashikimet aktuale sugjerojnë se ai mund të zëvendësohet nga një fazë e plotë e ftohtë La Niña më vonë këtë vit. Ftohja e sipërfaqes së detit normalisht do të shihte një rënie të përkohshme të temperaturave globale të ajrit, por mbetet për t’u parë saktësisht se si do të evoluojë kjo.
“Ne patjetër po shohim një dobësim të El Niños, por pyetja është, ku do të përfundojmë? thotë Michelle L’Heureux, një shkencëtare me qendrën e parashikimit të klimës NOAA.
Por shkencëtarët janë të sigurt për një gjë, mënyra për të ndaluar ngrohjen e botës është reduktimi i shpejtë i emetimeve të gazeve që ngrohin planetin.
“Unë i kuptoj sfidat, por është gjithashtu e vërtetë se nëse nuk veprojmë, ne po angazhohemi drejt një të ardhmeje ku 2024 do të jetë normalja e re. Sa shpejt do të ndodhë kjo? Kjo varet nga ne”./hej.al