(Në foto: një grua qëndron përpara një kornize të zbrazët të varur në Muzeun Kunsten në Aalborg, Danimarkë. Muzeu danez i huazoi një artisti më shumë se 76,000 dollarë krone daneze në para të gatshme për të rikrijuar veprat e tij të vjetra të artit duke përdorur kartëmonedhat, por kutitë që ai dërgoi përmbanin vetëm piktura bosh dhe një titull të ri: “Merr paratë dhe ik”).
Jens Haaning supozohej të krijonte vepra arti me 530,000 kronat daneze (76,000 dollarë) që i ishte dhënë nga një muze, por në vend të kësaj ai mori paratë dhe vrapoi në emër të artit. Tani, pas pothuajse dy vitesh proces gjyqësor, një gjykatë e Kopenhagës vendosi të Hënën se artisti duhet të kthejë pothuajse të gjitha paratë.
Në vitin 2021, Muzeu i Artit Modern Kunsten në Aalborg, në rajonin e Jutlandës të Danimarkës, i huazoi paratë Haaning-ut për të krijuar versione të përditësuara të dy veprave të mëparshme – korniza të mbushura me kartëmonedha që përshkruanin pagat mesatare vjetore të një austriaku dhe një danezi – për një ekspozitë mbi “e ardhmja e punës”. Në vend të kësaj, artisti i dërgoi muzeut dy korniza boshe me titull “Merr paratë dhe vrapo”, duke thënë se ai kishte krijuar pjesë të reja, “më të mira” për t’iu përshtatur temës së ekspozitës.
Artisti konceptual tha se pjesa ishte një koment mbi pagat e ulëta dhe se shkelja e kontratës ishte pjesë e punës.
Ai tha për CNN në atë kohë: “Unë e pashë, nga këndvështrimi im artistik, se mund të krijoja një pjesë shumë më të mirë për ta nga ajo që ata mund të imagjinonin.” Ai shtoi: “Unë nuk shoh që kam vjedhur para… Unë kam krijuar një vepër arti, e cila është ndoshta 10 ose 100 herë më e mirë se ajo që kishim planifikuar. Cili është problemi?”
Haaning tha se vepra e re e artit i ftoi njerëzit të reflektojnë mbi strukturat dhe institucionet shoqërore si feja dhe martesa. “Dhe nëse është e nevojshme… merrni paratë dhe ikni,” shtoi ai.
Pavarësisht protestave të tij, Muzeu i Artit Modern Kunsten ekspozoi kanavacat boshe të Haaning së bashku me një printim të një emaili në të cilin ai shpjegonte veprimet e tij.
Kanavacat e zbrazëta të Haaning janë pjesë e një zhanri të veprave të diskutueshme që vënë në dyshim vlerën e vetë artit – duke përfshirë Maurizio Cattelan duke ngjitur një banane në një mur dhe Banksy duke copëtuar një pikturë në ankand. Në vitin 1958, artisti konceptual Yves Klein ekspozoi një dhomë të zbrazët për mijëra njerëz.
Por pavarësisht nga qëllimi i pjesëve të tij, Gjykata e Qytetit të Kopenhagës vendosi kundër Haaning, duke thënë se ai ishte “i detyruar” të kthente paratë e huazuara, minus 40,000 krone (5,730 dollarë) në tarifat e artistit dhe ekspozimit.
Gjykata tha se “Take the Money and Run” ishte “e mangët”, krahasuar me atë që ishte përshkruar në kontratën e tij me Muzeun Kunsten, pasi ai kishte rënë dakord të dorëzonte dy pjesë të ndryshme. Vendimi hodhi poshtë gjithashtu një kundërpadi të bërë nga Haaning, i cili pretendonte se muzeu kishte shkelur të drejtat e autorit të veprës. Ndërkohë artisti është urdhëruar të paguajë shpenzimet që lidhen me procedimin ligjor.
Në një deklaratë të dërguar me email për CNN pas vendimit të së Hënës, drejtori i Kunsten, Lasse Andersson tha se muzeu do të priste për të parë nëse Haaning e apelonte apo jo vendimin përpara se të komentonte. Artisti nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
Muzeu shfaqi veprën e re të artit të Haaning si pjesë e ekspozitës së tij “Work it Out”, e cila u zhvillua nga shtatori 2021 deri në janar 2022.
Në atë kohë, Andersson i tha CNN se puna ngriti pyetje kyçe: “A duhet të punojmë për para, apo thjesht mund t’i marrim ato?” ai pyeti. “Pse shkojmë në punë? Të gjitha këto lloj gjërash na bëjnë të fillojmë të reflektojmë mbi zakonet kulturore të shoqërisë ku jemi pjesë. Dhe pastaj vlen edhe për pyetjen: A paguhen artistët mjaftueshëm për atë që bëjnë? Hej.al
Andersson tha gjithashtu se muzeu kishte mbështetur anën e tij të marrëveshjes dhe ishte i njohur për respektimin e kontratave dhe pagimin e tarifave të arsyeshme të artistëve.