Fëmija mund ta çojë prindin në ekstreme. Sjellja e keqe, të bërtiturat dhe tërbimet, të mbyturit gjatë gjithë ditës, shpesh duket sikur situata është jashtë kontrollit dhe jo rrallë, fjalët dhe fjalët e pafajshme që një prind do të thotë për ta qetësuar mund ta mbushin atë me ndjenja turpi, duke i thyer vetëbesimin që po përpiqet të ndërtojë.
Doktor Tovah Klein, psikolog fëmijësh dhe drejtor i Qendrës së Zhvillimit të Fëmijëve në Kolegjin Barnard në Nju-Jork thotë sa më sipër, duke theksuar se çdo frazë që duket se kritikon sjelljet apo ndjenjat e fëmijës është problematike. “Ndjenja e turpit mund të bëhet toksike për një fëmijë të vogël sepse mbart me vete frazat: “Nuk di ta bëj siç duhet. Nuk duhet ta provoj.”, thotë ai për bisedat që do të bëhen fara e vetëdyshimit për fëmijën. Sipas gjetjeve të hulumtimit, poshtërimi i fëmijës për diçka që ka bërë ose ka menduar mund të krijojë ndjenja negative për veten e tij, duke besuar se ai nuk mund të ndryshojë.
Në shumicën e rasteve, shpjegon Dr. Klein, prindërit nuk kanë ndërmend ta turpërojnë fëmijën. Gjithçka që duhet është një grimasë, një rrotullim i syve ose një gulçim frustrimi dhe një koment si:
“Pse gjithmonë zemërohesh kur ndodh kjo?”“A duhet ta bëje përsëri të njëjtin budallallëk?”“Këto janë qesharake!”“Po reagon tepër…”
Komentet kritike ndaj fëmijës se është inatosur apo nuk dëshiron të shkojë te gjyshërit për darkë, i shqetësojnë ata dhe i lënë me pyetjen: A ka diçka që nuk shkon me mua?.
Katër alternativa të shëndetshme
Sipas psikologes së fëmijëve, prindi mund të bëjë një hap prapa dhe të pyesë veten se çfarë po ndodh me të dhe të ndjejë zemërim e zhgënjim për fëmijën. “Mos harroni se fëmijët, ashtu si të rriturit, përjetojnë emocione të ndryshme, ndonjëherë pozitive dhe shpesh jo aq shumë.”, shpjegon ai, duke sugjeruar në vend të frazave të mësipërme shembujt e mëposhtëm që tregojnë mirëkuptim dhe ndjeshmëri më të madhe:
“Ti nuk dëshiron ta bësh këtë tani, e kuptoj, por ne duhet të shkojmë!”“Nëse duket e vështirë, unë do të të ndihmoj.”“Uroj që ne ta bëjmë këtë.”
“A do të bësh një shëtitje. E kuptoj. Fatkeqësisht, për momentin nuk është e mundur.”/hej.al
prinder toksike psikologji
